1. Chức Năng của Dây Tết Chèn

Chức năng chính của dây tết chèn (gland packing) là làm kín các trục chuyển động quay hoặc tịnh tiến trong các thiết bị công nghiệp như máy bơm, van, máy trộn, nhằm ngăn chặn sự rò rỉ của chất lỏng, khí hoặc hơi ra môi trường ngoài. Ngoài ra, dây tết chèn còn giúp làm mát trục, giảm ma sát, bảo vệ môi trường và nguyên liệu. Do vậy, dây tết chèn có chức năng vô cùng quan trọng để đảm bảo sự ổn định, an toàn và hiệu suất làm việc của thiết bị.

Các chức năng cụ thể của dây tết chèn:

Làm kín trục quay và trục tịnh tiến

Đây là chức năng cơ bản và quan trọng nhất của dây tết chèn. Khi được lắp đặt đúng cách trong hộp làm kín (stuffing box), dây tết chèn giúp ngăn chặn rò rỉ chất lỏng, khí hoặc hơi ra khỏi thiết bị tại khu vực trục động:

• Trục máy bơm: Ngăn không cho nước, dầu hoặc hóa chất rò rỉ dọc theo trục quay.

• Trục van: Làm kín quanh thân van, duy trì áp suất hệ thống.

• Piston: Chèn kín các piston làm việc trong môi trường áp suất hoặc chân không.

• Ngăn ngừa rò rỉ: Đây là chức năng cơ bản và quan trọng nhất, giúp giữ kín chất lỏng, khí hoặc hơi trong thiết bị bằng cách tạo ra một vòng làm kín xung quanh trục động. 

Dù thiết bị hoạt động liên tục hay ngắt quãng, dây tết chèn vẫn duy trì độ kín hiệu quả, giảm hao hụt và nâng cao độ tin cậy.

Hấp thụ rung động và giảm mài mòn trục

Ngoài làm kín, dây tết chèn còn đóng vai trò giảm rung động và ma sát giữa trục và bề mặt hộp nhồi. Các vật liệu như graphite, PTFE hoặc aramid có tính đàn hồi và khả năng bôi trơn tự nhiên, giúp:

• Giảm sự mài mòn trên bề mặt trục, kéo dài tuổi thọ thiết bị.

• Ổn định chuyển động, đặc biệt trong các thiết bị vận hành ở tốc độ cao.

• Hạn chế phát sinh nhiệt, tránh biến dạng hoặc hư hại thiết bị.

Cách nhiệt và chịu nhiệt trong

Một số loại dây tết chèn được sản xuất từ sợi gốm (ceramic), than chì (graphite), hoặc các vật liệu đặc biệt khác có khả năng:

• Chịu nhiệt độ cao lên đến 650 – 1200°C

• Cách nhiệt tốt, giảm truyền nhiệt từ khu vực có nhiệt độ cao sang bộ phận xung quanh.

• Hoạt động ổn định trong lò hơi, nồi hấp, ống xả, hoặc các hệ thống gia nhiệt công nghiệp.

Chức năng này đặc biệt quan trọng với ngành luyện kim, sản xuất hóa chất và dầu khí...

Kháng hóa chất, chịu ăn mòn

Dây tết chèn bằng PTFE, graphite hoặc carbon fiber có khả năng chống lại môi trường axit, kiềm, dầu mỡ, khí độc, dung môi mạnh... giúp:

• Đảm bảo độ bền cao khi tiếp xúc hóa chất liên tục.

• Giữ hiệu suất làm kín lâu dài, không bị giòn gãy hay phồng rộp.

• Giảm thiểu rủi ro rò rỉ hóa chất nguy hiểm, bảo vệ an toàn cho con người và hệ thống.

Làm kín trong ứng dụng tĩnh:

Ngoài các ứng dụng cho trục chuyển động, dây tết chèn còn được sử dụng để làm kín các vị trí tĩnh như lò hơi, nồi hơi, khe hở mặt bích, hố ga, nắp hầm.

Làm mát trục:

Trong quá trình làm kín, dây tết chèn cũng có chức năng tản nhiệt và làm mát trục. 

Giảm ma sát:

Một số loại dây tết chèn được tẩm chất bôi trơn, giúp giảm ma sát, ngăn ngừa hỏng hóc do mài mòn trục. 

Bảo vệ môi trường và nguyên liệu:

Ngăn chặn sự rò rỉ giúp tránh thất thoát và ô nhiễm môi trường, đồng thời bảo vệ các nguyên liệu quan trọng. 

Dây tết chèn có nhiều loại vật liệu khác nhau như tết chèn PTFE, tết chèn graphite, tết chèn aramid, tết chèn amiang, mỗi loại có những đặc tính riêng về khả năng chịu nhiệt, áp suất, hóa chất để phù hợp với các yêu cầu ứng dụng khác nhau. 

2. Các Biện Pháp Cải Thiện Chức Năng của Dây Tết Chèn

Lựa chọn vật liệu phù hợp

• Chọn theo môi trường làm việc: dầu, hóa chất, hơi nước, khí nén.

• Chọn theo nhiệt độ: PTFE (260 độ) , Aramid (280 độ), Carbon (600 độ), Graphite (650 độ), Ceramic (1200 độ).

• Đảm bảo tiêu chuẩn quốc tế: ASTM, DIN, BS để tăng tuổi thọ.

Cải thiện quy trình lắp đặt

• Lắp đúng kích thước rãnh và trục để tránh biến dạng.

• Siết lực vừa đủ: không quá chặt gây mài mòn, không quá lỏng gây rò rỉ.

• Sử dụng dụng cụ chuyên dụng để cắt, dập và lắp dây tết chính xác.

Tăng cường bôi trơn & tẩm hóa chất

• Tẩm PTFE, Graphite, Dầu hoặc Chì để cải thiện khả năng làm kín.

• Bôi trơn trước khi lắp đặt giúp giảm ma sát và tăng độ bền.

• Phối hợp phụ gia phù hợp với môi trường hóa chất hoặc nhiệt độ cao.

Kiểm tra & bảo trì định kỳ

• Theo dõi độ mòn để thay thế kịp thời, tránh sự cố rò rỉ.

• Bảo dưỡng thiết bị: vệ sinh trục, vòng đệm và bề mặt tiếp xúc.

• Thay thế định kỳ dựa trên số giờ vận hành thay vì chờ hỏng hóc.

Cải tiến thiết kế & công nghệ sản xuất

• Sử dụng kiểu bện chéo, bện vuông, bện kết hợp để tăng độ kín.

• Ứng dụng công nghệ vật liệu mới: sợi tổng hợp pha PTFE, Aramid, Carbon.

• Nâng cấp lớp phủ để chịu mài mòn và hóa chất mạnh hơn.

Tối ưu điều kiện vận hành thiết bị

• Giảm rung lắc và lệch tâm trục để bảo vệ dây tết chèn.

• Điều chỉnh áp suất & nhiệt độ hợp lý theo khuyến cáo nhà sản xuất.

• Sử dụng đồng bộ với gioăng phụ trợ để tăng hiệu quả làm kín.

Lựa chọn nhà cung cấp uy tín

• Đảm bảo nguồn gốc rõ ràng, CO-CQ đầy đủ.

• Tư vấn kỹ thuật chuyên sâu để chọn đúng loại dây tết.

• Hỗ trợ gia công theo yêu cầu để đạt hiệu quả tối ưu cho từng hệ thống.

3. Kết Luận

Chức năng của dây tết chèn không chỉ dừng lại ở việc làm kín, mà còn góp phần bảo vệ thiết bị, tiết kiệm chi phí vận hành và tăng hiệu quả sản xuất. Với mỗi loại dây tết chèn khác nhau (graphite, PTFE, aramid, ceramic...), sẽ đáp ứng được một nhóm chức năng cụ thể tùy theo môi trường sử dụng. Để đạt được hiệu quả tối ưu, doanh nghiệp cần lựa chọn đúng loại dây tết chèn phù hợp với nhiệt độ, áp suất, tốc độ trục và tính chất môi chất.